Fort Rijnauwen, grootste Waterlinie fort van Nederland
Nederland telt 10 waterlinies met meer dan 150 forten. Prachtige bouwwerken die doorgaans onderdeel waren van verdedigingslinies. Linies die de vijand tegen moesten houden door opzettelijk land onder water zetten met behulp van een ingenieus systeem van dijken en sluizen. Een van de mooiste is Fort Rijnauwen.
Fort Rijnauwen, een machtig vestingwerk in bijzonder goede staat, ligt verscholen in een open groene ruimte tussen Zeist, De Bilt, Utrecht en Bunnik.
De bouwstijl van Fort Rhijnauwen en de staat er van zijn uniek. Ook qua omvang is dit fort de enige in zijn soort. Fort Rijnauwen omvat ruim 31 ha en is daarmee het grootste fort van de waterlinie.
Behalve de vesting heeft het fort ook een waardevol natuurgebied. Door de jarenlange isolatie en rust is het een wijkplaats geworden voor vele - ook bedreigde - planten en dieren.
In 1868 werd gestart met de bouw van fort Rijnauwen. Het fort werd volgens de laatste toenmalige inzichten aangelegd en bood plaats aan 540 soldaten en 105 kanonnen
Fort Rijnauwen maakt deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Deze verdedigingslinie werd aangelegd om Utrecht, Noord- en Zuid-Holland te verdedigen tegen aanvallen uit het oosten. Samen met enkele andere forten beschermde het als tweede forten-ring om Utrecht de stad tegen lange afstands kanonvuur.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het fort door de Duitse bezetter gebruikt als munitiedepot en als fusilladeplaats. Honderden verzetshelden zijn er vermoord. Elk jaar op 4 mei worden deze slachtoffers tijdens de Dodenherdenking herdacht.
Na de 2e Wereldoorlog is in de buurt een gevangenkamp voor NSB'ers opgericht.
Na de oorlog heeft het fort zijn functie als verdedigingswerk verloren. De manschappen hebben plaats gemaakt voor vele bijzondere dieren en planten.
Bedruk nu op Hoodies.nl
je eigen Hoodie, Tshirt of trui met jouw peroonlijke boodschap
De naam Rijnauwen wijst op de laag gelegen gronden (‘auwen’) langs de Kromme Rijn.
Het bomvrije reduit van Fort Rijnauwen
Het best beschermde deel en hart van het fort is het bomvrije reduit. Deze bunker functioneerde als laatste toevluchtsoord. De Nederlandse soldaten konden er langdurig geïsoleerd verblijven, als dat nodig was. Het was voorzien van een eigen drinkwatervoorziening.
Bij de bevrijding hebben Canadezen met explosieven een deel van de bunker ontzet.
Verdediging van Fort Rijnauwen
Het fort had geschut van verschillend kaliber. Fort Rijnauwen bergde in totaal 105 kanonnen. Vanaf de wal heb je een geweldig uitzicht over de gracht en de omliggende natuur.
Natuurgebied van Fort Rijnauwen
Een indrukwekkende vesting, maar ook een waardevol natuurgebied. Het fort was jarenlang niet toegankelijk voor publiek. Hierdoor is het een paradijs geworden voor veel (bedreigde) planten en dieren.
IJsvogels, reeën, ringslangen en wezels voelen zich er thuis. Er groeien zeldzame planten zoals orchideën. s Winters overwinteren honderden vleermuizen in het fort. Sommige komen zelfs uit Rusland om hier hun winterslaap te houden.
Fort Rijnauwen is alleen toegankelijk tijdens excursies.
Hollandse Waterlinie
De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) is het grootste rijksmonument van Nederland en staat op de nominatielijst van UNESCO als uitbreiding van de Stelling van Amsterdam.
De Nieuwe Hollandse Waterlinie, NHW (1815-1940) loopt van het IJsselmeer tot de Biesbosch en bestaat uit een prachtig snoer van kastelen, vestingsteden, 60 forten, een ingenieus systeem van sluizen, dijken, kanalen en 550 bunkers.
De Nieuwe Hollandse Waterlinie staat op de voorlopige lijst van Werelderfgoederen van Unesco en sluit aan bij de Stelling van Amsterdam die deze status al eerder kreeg.
Deze linie is maar 3 keer echt in stelling gebracht: tijdens de Frans-Duitse oorlog in 1870, tijdens de Eerste Wereldoorlog en aan het begin van de 2e Wereldoorlog.
Bij de laatste oorlog bleek dat de linie zijn nut had verloren: de Duitsers passeerden het water via de lucht.
De overheid hoopt dat de linie in 2019 wordt toegevoegd aan de werelderfgoedlijst. Sinds 1999 is hard gewerkt om de hele linie in oude luister te herstellen.
Waterlinie museum
Om meer te leren over de Waterlinie moet je het Waterliniemuseum bij Fort Vechten eens bezoeken. Het Waterliniemuseum is volgens een woordvoerster de enige plek ter wereld waar te zien is hoe zo'n verdedigingswerk functioneert. "Bijzonder is een 50 meter lange maquette waarmee bezoekers zelf de linie kunnen bedienen", zegt zij.
Buiten is een strook van de originele linie uit 1880 nagebouwd. Het museum, dat tijdens de bouw al architectuurprijzen heeft gewonnen, staat vlak langs de snelweg A12 in een natuurgebied van Staatsbosbeheer.
Waterliniepad
Het Waterliniepad is een 160 kilometerlange LAW-route langs de oorspronkelijke Nieuwe Hollandse Waterlinie. De route voert langs vijf vestigingsteden en ca. 50 forten, batterijen, inundatiesluizen en andere overblijfselen van de verdedigingslinie. De route gaat ook langs het Naardermeer, de Vecht, Amelisweerd, de Lek, de Linge en de steden Gorinchem en Woudrichem
Waterlinies
Nederland telt 10 waterlinies; verdedigingslinies bestaande uit forten en bunkers met een ingenieus systeem van dijken en sluizen.
Bij het naderen van de vijand konden grote stukken land onder water worden gezet, niet diep genoeg voor boten en te diep voor man en paard.
Inmiddels heeft een groot aantal forten een nieuwe bestemming gekregen.
De Stelling van Amsterdam is sinds 1996 Werelderfgoed.
De Nieuwe Hollandse Waterlinie, het grootste rijksmonument van Nederland, is genomineerd voor de status van Werelderfgoed als uitbreiding op de Stelling.
Fort Rijnauwen in de 2e wereldoorlog
“Opdat wij Nooit vergeten”, staat op het gedenkteken bij de fusilladeplaats op fort Rijnauwen.
Iedere 4e mei bij de Dodenherdenking staan altijd honderden mensen stil bij deze plek, waar tijdens de oorlogsjaren zeker 55, maar naar alle waarschijnlijkheid meer dan 100 Nederlandse en Belgische verzetsmensen zijn gefusilleerd.
Een van de mensen in 2014 is mevrouw Mia Lelivelt, gezeten in een rolstoel:
“Vanaf het begin van de herdenkingen kom ik naar de plek waar mijn vader, Martin Lelivelt, op 25 juli 1944 is doodgeschoten. Mijn vader en ik zaten allebei in het verzet. Door verraad werd hij op 20 april 1944 thuis opgepakt. Ik was toen 19 en de Duitsers hadden niet door dat ik ook in het verzet zat. Ik was immers een jong meisje."
Lees hier verder.
